Хайбуллина Мадина Ахатовна – Воспитатель по обучению татарскому языку МАДОУ «Детский сад №342 комбинированного вида» г. Казань, Республика Татарстан
Дата поступления работы на конкурс: 16.09.2017г.
Проект
Пальчики- помощники
Бармаклар- ярдәмчеләр
Содержание – эчтәлек
1. Аннотация
2. Цель (максат), пояснительная записка ( аңлатма язуы)
3. Основная часть проекта ( проектның төп өлеше)
4. Литература (кулланган әдәбият)
Аннотация
к проекту «Пальчики – помощники»
Цель проекта – не только обогащение словарьного запаса , но и запоминание изученного материала. Во- первых самая главная задача это – сохранение родного (татарского, русского) языка, во- вторых воспитать у детей положительного отношения к пальчиковым играм. Необходимо воспитать у детей уверенность в себе, научить оценивать свои возможности. Именно с этой целью был разработан этот проект.
Проект рассчитан на долгий срок – 8 месяцев (с октября по май)
“Бармаклар – ярдәмчеләр”
проектына аннотация.
“Бармаклар – ярдәмчеләр” проектының максаты – балалар белән бармак уеннары уйнап сөйләм телен баету гына түгел, ә хәтердә ныгытып калдыру. Иң беренче чиратта, төп максат туган (татар һәм рус) телен саклап калу булса, икенчедән өйрәнгән материалны туплап балалар күңеленә салып кую.Бармак уеннарнына карата уңай караш, үз – үзенә ышаныч тәрбияләү һәм үз мөмкинлекләрен бәяли белергә өйрәтү – шулай ук төп максатның берсе. Бу проект менә шундый максат белән эшләнелде.
Проект озак вакытка исәпләнә – 8 ай ( октябрь аеннан май аена кадәр).
Цель. Развивать у детей движения рук и пальцев детей, сопровождаемые короткими стишками. Усиливать деятельность речевых зон, развивать память и воображение.
Максат. Шигъри юллар ярдәмендә балаларның кул, бармаклар хәрәкәтен һәм сөйләм телен көчәйтү, уй- фикерләү, хәтер сәләтен үстерү.
Пояснительная записка
На всех этапах жизни ребенка, движения пальцев рук играют важнейшую роль. Самый благоприятный период для развития речи — до 7 лет. Именно в этом возрасте необходимо развивать все психические процессы, в том числе и речь ребёнка. Систематические упражнения по тренировке движений пальцев, являются “мощным средством” повышения работоспособности головного мозга. Обычно ребенок, имеющий высокий уровень развития мелкой моторики, умеет логически рассуждать, у него достаточно развиты память, внимание, связная речь.
Актуальность проекта
В нашей республике два государственног языка- татарский и русский . Оба языка должны быть представлены в окружении ребенка по возможности полно.
Аңлатма язуы
Баланың мәктәпкәчә яшьтәге чоры – тирә-юньне йотлыгып өйрәнү, күп кичерешләрне үзенә туплау һәм кеше шәхесе формалашуда иң мөһим чор. Психик яктан сәламәт булуның бер чарасы буларак бармак уеннары булып тора. Бармак уеннары баланың 7 яшькә кадәр булган чорында акыл, фикер эшчәнлеген үстерүдә, дөньяны танып белергә өйрәтүдә бәя биреп бетергесез тәрбия чыганагы , шулай ук баш миенең эшчәнлеген яхшырта . Бармак уеннары – өлкәннәр белән балаларның үзенчәлекле аралашу, күңел күтәрү, кәефен яхшырту чарасы булып тора. Бармакларның сөйләм үсешенә дә тәэсире зур. Бармаклар белән төрле күнегүләр ясау, аларны төрлечә хәрәкәтләндерү – баланың сөйләмен үстерүдә уңай шарт ул.
Проектның актуальлеге.
Безнең республикада татар теле һәм рус теле тигез хокуклы дәүләт теле. Баланы татар телендә дә, рус телендә дә бертигез дәрәҗәдә тәрбияләү безнең төп бурычыбыз .
| Октябрь | |
| Жили -были зайчикиНа лесной опушке,Жили- были зайчикиВ беленькой избушке.Мыли свои ушки,Мыли свои лапочки,Наряжались зайчикиНадевали тапочки. | Яшәгән ди куяннар,Куп-куе урманда.Яшәгән ди куяннарАп-ак ызбада.Колакларын юганнар,Тәпиләрен юганнар.Матур күлмәк һәм башмакныИнде киеп куйганнар. |
| Ай ду-ду-ду-дуСидит ворон на дубу.Он играет во трубуВо серебряную. | Ай ду-ду-ду-дуУтыра карга имәндә.Уйный карга быргыдаБашын түбән игән дә. |
| Воробей живет под крышей.В теплой норке домик мыши.У лягушки дом в пруду.Домик птички в саду- Эй,цыпленок где твой дом?- Он у мамы под крылом. | Түбә астында яши чыпчык.Җылы ояда тычкан.Баканың өе буада.Ә кошныкы бакчада.- Әй, чебикәй, кайда синең өең?- Әнием канаты астында, минем бик җылы өем. |
| Вдоль по реченьке лебедушка плывет.Выше бережка головушку несет,Белым крылышком помахивает,На цветы водичку встряхивает. | Елгада аккош йөзә,Башын югары күтәреп.Ак канатын кага даСу чәчрәтә күп итеп. |
| Ноябрь | |
| Как у нашего котаШубка очень хороша.Как у котика усы,Удивительной красы,Глазки смелые,Зубки белые. | Бигрәк әйбәт индеБезнең песинең туны.Шакккатырлык индеСызылып киткән мыегы.Күзләре батыр,Тешләре матур. |
| В нашей избушке петух поет,Мышка- норушка избу метет.Кошка на окошке штанишки шьет,Курочка на печке горшки скребет. | Кычкырып әтәч җырлый,Тычкан өй җыештыра.Песи үзенә ыштан тегә,Ә тавык чүлмәк төбен кыра. |
| Сел на ветку снегирек.Брызнул дождик- он промок.Ветерок, подуй слегка,Обсуши нам снегирька. | Карабүрек ботакта утыра,Яңгыр тора сибәләп.Җиңелчә искән җилКошны тора иркәләп. |
| Там котик усатыйПо садику бродит. А козлик рогатыйЗа котиком ходит;И лапочкой котикПомадит свой ротик,А козлик седоюТрясет бородою. | Зур мыеклы песиБакчада йөри.Зур мөгезле кәҗәПесине күзли.Тәпие белән песиИренен буйый.Кәҗә сакалын селкетә,Белмим ни уйлый? |
| Декабрь | |
| Птички в гнездышке сидятИ на улицу глядят.Полететь все захотелиИ все сразу полетели. | Кошлар утыра оядаАлар урамны күзәтә.Канатларын селкетәләр,Һәм очып та китәләр. |
| Кто там скачет на лужайкеЭто длинноухий зайка!Зайка серенький сидит и ушами шевелит.Раз-два, раз- дваЗакружилась голова. | Кем сикерә, кара әле-Бу озынколак куян ич.Колакларын селкетәБер, ике, өчТукта, тукта!Башым әйләнә ич! |
| Вижу у козочки острые рожки.Я убегу от нее по дорожке.Идет коза рогатая, идет коза бодатая.Навстречу ей козел спешит,Дорогу уступить велит. | Кәҗәнең мөгезе бик үткен,Йөгереп качам аннан.Мөгезле кәҗә килә,Сөзәргә дип иелә.Каршына килгән кәҗә,Аның юл бирүен көтә. |
| Январь | |
| Голуби, голубочкиНа крыше сидят,Друг на друга глядят,Целуются, милуютсяДруг с другом любуются. | Күп-күп күгәрченнәрУтыралар түбәдә.Бер- берсен яраталар,Җиргә шатлык тараталар. |
| Вот лягушка по дорожкеСкачет, вытянувши ножки.Увидала комара, закричала:Ква-ква,ква-ква. | Юлдан бара бакаСикерә-сикерә бара.Черки күреп сөенде,Тота алмагач көенде,Каты итеп кычкырды:Ква- ква-ква… |
| Февраль | |
| Пальцы очень крепко дружат,Мне помощниками служат.Поссорились подружки…Помирились подружки. | Бу минем нәни куллар,Бармаклар бик дуслар.Бармаклар әрләштеләр…Ә аннан дуслаштылар. |
| Кот все мышку сторожит,Так у норки и сидит,Мышка, мышка берегись,Смотри коту не попадись! | Песи тычканны саклый,Аның оясын тырный.Тычкан, тычкан син сак бул,Сине тотмый ул тынмый. |
| Дон!Дон!Дон1Загорелся кошкин дом.Бежит курица с ведромЗаливать кошкин дом,Но не добежала,Воду расплескала. | Даң!Даң!Даң!Даң!Песинең өе яна.Тавык су алып килә,Кинәт егылып китәСуы түгелеп бетә. |
| Ну- ка братцы, за работу,Покажи свою охоту.Большаку дрова рубить,Печи все тебе топить,А тебе воду носить,А тебе обед варить,А малышке песни петь. | Дуслар- бармакларЭшкә тотындылар:Сиңа утын ярырга,Сиңа мичне ягарга,Ә син суга барырсың,Ә ашарга син пешерер,Нәнине йоклатырга да өлгер. |
| Март | |
| На улице две курицыС петухом дерутся.Две маленькие девочкиСмотрят и смеются:- Хи-хи-хи-хиКак нам жалко петуха. | Урамда ике тавыкӘтәч белән сугыша.Ә нәни кызлар күзәтәләрРәхәтләнеп көләләрХи-хи-хи-хиӘтәч җиңә алмый дияләр. |
| Кулачок –это толстая ножка,Сверху крышка- наша ладошка.Маленький столик. Время идет…Вместе с ладошкой и стол подрастет. | Йодрыгым- өстәл аягы,Учым – өстәлнең өсте.Карагыз, карагызӨстәл ничек зур үсте. |
| Зайка серый умывается,Видно в гости собирается,Вымыл носик,Вымыл хвостик,Вымыл ухо,Вытер сухо! | Соры куян юына,Кунакка ул җыена,Борынын юа,Койрыгын юа,Колагын юаҺәм матур итеп киенеп куя. |
| Апрель | |
| За водой ходили.Маленькие ножки.Домой спешилиМаленькие ножки.Долго танцевалиМаленькие ножки.Ой, как танцевалиМаленькие ножки. | Суга бараларНәни аяклар.Өйгә ашыгаларНәни аяклар.Рәхәтләнеп бииләрНәни аяклар.Бик матур биеделәрНәни аяклар. |
| Ты, собачка не лай,Наших уток не пугай!Утки наши белыеБез того смелые. | Тукта, эт өрмә әлеКуркытма безнең үрдәкләрне.Алар матур, ак, әйбәт,Яратмыйбыз бүтәннәрне. |
| Танцуй моя кукла,Танцуй веселей,Каблуков не жалей.Танцуй моя кукла,Танцуй без забот,А туфельки новыеПапа тебе сошьет. | Бие, бие курчагым,Үкчәләрең кызганма.Бие, бие курчагым,Кызыксыннар кызлар да.Әтиең тегәр яңа туфлиБорчылма туфли тузганга. |
| Дали туфельку слону,Взял он туфельку одну.И сказал: Нужно пошире,И не две, а все четыре. | Филгә туфли бирделәрБерне түгел икене.Әйтте фил:“ Кирәк миңа киңрәк,Һәм икене түгел , ә дүртне. |
| Май | |
| На мосту два козлаСтукнулись рогами,И упали два козлаВ речку вверх ногами. | Күпердә очрашты ике кәҗә,Мөгез белән сөзештеләр.Кинәт егылып киттеләрЕлгага килеп төштеләр. |
| Раз, два, три, четыре, пятьВышли пальчики гулять.Раз, два, три, четыре, пятьВ домик спрятались опять. | Бер, ике, өч, дүрт, бишБармаклар чыкты һавага.Бер, ике, өч, дүрт, бишКачтылар тагын, кай арада? |
Примечание: каждую игру повторить по 2 раза (учитывая уровень усвоения детьми данного материала)
Искәрмә: һәр уенны 2 тапкыр кабатларга (балаларның бирелгән материалны ни дәрәҗәдә үзләштерүләренә , өйрәнүләренә карап ).
Литература:
Кулланылган әдәбит:
- В. Г. Дмитриева 150 развивающих игр «Умные пальчики» – Москва- Санкт- Петербург . Изд-во Сова ,2008.
- О.В. Узорова, Е.А. Нефедова «Пальчиковая гимнастика» – ООО М. Изд-во Астрель», 2007.
- Основная часть проекта переведена на татарский язык автором Хайбуллиной М.А.- Проектның төп өлешен рус теленнән татар теленә автор Хәйбуллина М.Ә. тәрҗемә итте.
